Πάλι έδωσαν το σόου τους μπροστά στους κριτές τους: τις τηλεοπτικές κάμερες.

Με την συνέπεια που αξίζει στην πρόσκαιρη φήμη όσων συμμετέχουν σε live show κατέβαλαν φιλότιμες προσπάθειες να εκτελέσουν τις εντολές των καθηγητών τους. Όσοι αμείβονται απ’ αυτή την απασχόληση, κάτι θα πάρουν ( απαξιωμένο, βέβαια, λόγω μνημονίου). Όσοι νομίζουν ότι είναι ιδεολόγοι, υπομονή: δεν είναι οι μόνοι που πιάνονται κορόιδα από επιτήδειους.

Δεν είναι, πάντως, άσχημο αυτό το νούμερο με το οποίο καταφέρνουν να κρατούν τον κόσμο στα σπίτια του. Να και κάτι που δουλεύει α’ αυτή τη χώρα. Μόνο που ξέχασαν να βάλουν κάποιους ευδιάκριτους αριθμούς ή ονόματα στα ρούχα των διαγωνιζομένων “αντιεξουσιαστών”, έτσι ώστε να μπορούμε να στέλνουμε με sms στους διοργανωτές την προτίμηση μας για ποιόν μπαχαλάκια να αποσύρουν και ποιος μπορεί να περάσει στην επόμενη φάση. Και αυτό είναι άδικο για αυτά τα “παιδιά”.

Συμπλήρωσα εχθές την φορολογική δήλωση μου. 

Δεν πάτησα το κουμπί “ επιβεβαίωση” αμέσως μόλις ολοκλήρωσα τη δήλωση. Δίστασα, γιατί δεν ήθελα. Αλλά μετά επεκράτησε η λογική και “υπέγραψα” την λυπητερέστατη.

Με λίγα λόγια: Περισσότερο από 4 μήνες το χρόνο δουλεύω για κάποιον άλλο. Ότι κερδίζω εγώ και η γυναίκα μου αυτό το διάστημα, τα δίνω από φόβο ( αν μπορώ, ας κάνω αλλιώς) στο κράτος. Αυτή η οικειοποίηση του προσωπικού μου κόπου λέγεται “φορολογία”.

Αν προσθέσω και όσα πληρώνω για Φ.Π.Α., για φόρους του σπιτιού, του αυτοκινήτου, για τέλη και παράβολα κ.ο.κ., μάλλον θα πρέπει να δουλεύουμε οικογενειακώς περισσότερο από 7 μήνες το χρόνο μόνο γι’΄αυτόν τον άλλο που διαφεντεύει τη ζωή μου, είναι δηλ. ο ιδιοκτήτης μου (που μπορεί να μου επιβάλει τη θέληση του, ενώ εγώ δεν μπορώ να κάνω το ίδιο σ’ αυτόν).

Οι δουλοπάροικοι, οι κολίγοι, αυτοί που στο σχολείο μαθαίναμε ότι ζούνε στη σκλαβιά και τους συμπονούσαμε, δούλευαν περισσότερο από μας για τον ιδιοκτήτη τους; Μήπως η πρόοδος είναι μία επιστροφή στο παρελθόν;

Θα μου πει κάποιος ότι τέτοιες σκέψεις δεν είναι σωστές. Ότι υπάρχουν υποχρεώσεις του πολίτη απέναντι στην κοινωνία, που περνούν μέσα από τη συνεισφορά του στο κοινό ταμείο ( αλλά και με πολλούς άλλους τρόπους). Θα συμφωνήσω. Μόνο που εγώ εδώ και πολύ καιρό δεν αισθάνομαι κυρίαρχος πολίτης, κυρίαρχου κράτους. Και αυτό κάνει το κοινό καλό, απλό εκμεταλλευτή ιδιοκτήτη.

Όλοι ή καλύτερα σχεδόν όλοι αναφέρονται στο “κακό” κράτος ( στο δημόσιο τομέα). 

Να περιοριστεί ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων, εκτιμούν κάποιοι, το αναφέρουν κάποιοι άλλοι και το διατυμπανίζουν μονότονα στις τηλεοράσεις οι προβεβλημένοι δημοσιογράφοι και πολιτικοί.

Να μειώσουμε λοιπόν το κράτος, αλλά:

* Ποιοι θα δουλεύουν στους βρεφονηπιακούς σταθμούς; Ποιοι θα φροντίζουν την εύρυθμη λειτουργία εφοριών, δικαστηρίων, νοσοκομείων, αστυνομίας, τελωνείων κ.ο.κ.; Με απλά λόγια: Ποιοι θα εξυπηρετούν τους πολίτες; Οι ιδέες, κάποια μηχανήματα, ιδιώτες ή εξωγήινοι; Σε κάθε περίπτωση η περικοπή των υπαλλήλων σημαίνει κακές υπηρεσίες στον απλό πολίτη και πρόσθετη οικονομική αφαίμαξη. Τίποτε λιγότερο, τίποτε περισσότερο.

* Σε ποιο τομέα το ποσοστό των υπαλλήλων που έχει κάνει ανώτατες σπουδές είναι μεγαλύτερο; Στο δημόσιο ή στον ιδιωτικό; Η απάντηση είναι : στο Δημόσιο. Δουλεύει αυτό το καταρτισμένο προσωπικό αποδοτικά; Στις περισσότερες περιπτώσεις ναι. Εκεί που υπάρχει υστέρηση είναι στα πάνω κλιμάκια της κρατικής ιεραρχίας, γιατί εκεί υπάρχουν οι σύμβουλοι, τα κομματικά στελέχη και μια στρατιά παρατρεχάμενων προσοδοθήρων, προϊόντα της πελατειακής οργάνωσης της δημοκρατικής ζωής μας. 

* Έχουμε πραγματικά τόσο υπερτροφικό δημόσιο τομέα, όπως επίμονα ισχυρίζονται κάποιοι; Είναι σε ποσοστιαία αναλογία μεγαλύτερος από τον αντίστοιχο της  π.χ. Γερμανίας, Δανίας, Γαλλίας,κ.λ.π.;  Η με ευρωπαϊκά στοιχεία απάντηση είναι : όχι.

Αυτά είναι γνωστά και απλά πράγματα. Προς τι λοιπόν η φασαρία;

Η απάντηση απλή: Η οικονομική διαχείριση του κράτους ήταν τόσο άθλια, που από τον υπερβολικό δανεισμό, πρέπει τώρα να πληρωθούν τεράστια ποσά σε τόκους. Καθώς το παραγωγικό δυναμικό μας το καταστρέψαμε συστηματικά ( θυμάστε τις συζητήσεις ότι περάσαμε από την αγροτική παραγωγή κατευθείαν στο μοντέλο των υπηρεσιών, όπως οι προηγμένες χώρες;), ο μόνος τρόπος να ικανοποιηθούν οι δανειστές είναι να μειωθούν τα έξοδα του κράτους, να γίνει αυτό ένα ατροφικό , μικρό, ελάχιστο κράτος: ένα κράτος νάνος.

Και για να γίνει κάτι τέτοιο, χωρίς αντίδραση μεγάλη, θέλει την τεχνική του. Και πρώτα απ’ όλα να πιστέψουν όλοι ότι έχουμε μεγάλο δημόσιο τομέα.

Συστήνω σε όλους τους φίλους που έχουν απορίες για το πως δρουν και λειτουργούν οι “κουκουλοφόροι αντιεξουσιαστές” να διαβάσει το κλασικό έργο του Τζόζεφ Κόνραντ “ Ο μυστικός πράκτορας”.

Όπως δείχνει η ελληνική εμπειρία:

Οι ηγέτες των κουκουλοφόρων ( οι καθοδηγητές) σιτίζονται από τα “πρυτανεία” μυστικών υπηρεσιών.

Οι οπαδοί τους είναι: 1) ταλαιπωρημένοι από τη ζωή με έντονα προβλήματα επιθετικότητας ( που σημαίνει κοινωνικές συνθήκες καταπίεσης ή το αντίθετο: κοινωνικές συνθήκες ευμάρειας που συνοδεύονται από βαρεμάρα), 2) νεαροί, ως επί το πλείστον, με ιδεολογία, που όμως έμεινε ρηχή, γιατί δεν μπόρεσαν ή δεν ήθελαν να την επεξεργαστούν περισσότερο, 3) λούμπεν κοινωνικά στοιχεία που έχουν ροπή προς τη βία ( Ίδιοι δρουν στα γήπεδα ως ταραξίες και στις διαδηλώσεις ως “κουκουλοφόροι”).

‘Οτι εκτελούν εντολές φαίνεται από τη συμμετοχή τους σε εκδηλώσεις που οργανώνουν όχι οι ίδιοι, αλλά κάποιοι άλλοι. Στόχος τους να μην επιτρέψουν τη συλλογική δράση να αναπτυχθεί ανεμπόδιστα.

Αν η αστυνομία το θελήσει, έχουν τελειώσει σε μισή ώρα.

Πολλοί ερωτούν ποιές είναι οι απόψεις μου για τις αλλαγές των εργασιακών σχέσεων των γιατρών του ΕΣΥ που συζητιούνται αυτή την εποχή. Θα ήθελα να παραθέσω μερικές σκέψεις (που ούτε απόλυτα συγκροτημένες είναι, ούτε το αλάθητο διεκδικούν):

1. Το ΕΣΥ είναι ένα ανάπηρο σύστημα υγείας, αφού κατάφερε μόνο να συγκροτηθεί κάπως οργανωμένα στο δεύτερο και τριτοβάθμιο επίπεδο ( νοσοκομεία) και μερικώς στην πρωτοβάθμια φροντίδα ( αγροτικά ιατρεία και κέντρα υγείας). Το ΕΣΥ δεν καλύπτει, όπως και όσο συγκροτήθηκε, παρά τις μισές ανάγκες του πληθυσμού, Τις υπόλοιπες τις καλύπτει ο ιδιωτικός τομέας, καθώς δίπλα στο ΕΣΥ αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια, με συνειδητή προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας, 3 και 4 ιδιωτικά ΕΣΥ, που το καθένα διαθέτει δεκάδες διαγνωστικά κέντρα και χιλιάδες νοσοκομειακές κλίνες σε όλη τη χώρα.

2. Ιδιωτική ιατρική ασκούν ήδη οι γιατροί του ΕΣΥ, με τ’ απογευματινά ιατρεία ( στη φορολογική δήλωση οι αμοιβές απ’ αυτή τη δραστηριότητα καταχωρούνται ως “ εισόδημα από άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος”). Επίσης, αυτό που ονομάζεται «φακελάκι» δεν είναι τίποτε άλλο παρά μιας μορφής ιδιωτική συναλλαγή γιατρού με ασθενή, η οποία δεν φορολογείται και δεν θεωρείται νόμιμη. Υπάρχει, όμως.

3. Η μερική ιδιωτικοποίηση, με τ’ απογευματινά, χειροτέρεψε την περίθαλψη των ασθενών; Απ’ όσο γνωρίζω, όχι. Εφόσον ισχύουν οι κανονισμοί που συνοδεύουν την άσκηση των απογευματινών ιατρείων και υπάρχει στοιχειώδης έλεγχος, δεν είναι εύκολο να ταλαιπωρηθεί ο φτωχότερος ασθενής( τέτοιοι κανόνες είναι π.χ. ότι ο γιατρός το απόγευμα δεν μπορεί να εξετάζει μεγαλύτερο αριθμό ασθενών απ’ αυτόν που εξετάζει το πρωί, ότι το εισιτήριο για εισαγωγή που δίνει το απόγευμα δεν παρακάμπτει τη λίστα αναμονής κ.λ.π.) . Η επιλογή επίσκεψης στα απογευματινά ιατρεία είναι σε μεγάλο βαθμό προσωπική. Και εγώ προτιμώ να συμβουλευτώ συνάδελφο το απόγευμα και το κόστος γι΄αυτό είναι προτιμότερο από το να το ξοδέψω για κάτι άλλο.

4. Καλή παροχή ιατρικής φροντίδας προϋποθέτει γιατρό που μπορεί να ζήσει τον εαυτό του και την οικογένεια του με ανεκτό τρόπο και μπορεί να ασκεί το επάγγελμα του απρόσκοπτα και να παρακολουθεί τις εξελίξεις της επιστήμης του ανελλιπώς. Το ιατρικό επάγγελμα είναι από τα πιο σημαντικά για την κοινωνία, από τα πιο εξειδικευμένα και με τεράστιες ευθύνες για όποιον το ασκεί. Έτσι, ο φτωχός πλην αφοσιωμένος στο λειτούργημα του γιατρός είναι καλός για ρομαντικές αναφορές ( ή για εθελοντικές εξορμήσεις), αλλά όχι για να στηρίξει την ιατρική φροντίδα μιας χώρας στη σύγχρονη εποχή.

5. Με την ακολουθούμενη πολιτική οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων θα μειωθούν περισσότερο και από τη νέα μείωση που ακούμε ότι θα επιφέρει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα σταθεροποίησης. Αυτό άμεσα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, θα οδηγήσει είτε σε απαξία της ιατρικής εργασίας στο δημόσιο, είτε στην εντατικοποίηση της παραοικονομίας ( διέξοδο που μέχρι σήμερα βόλευε πολλούς και ταίριαζε σε μία Ελλάδα όπου το “δήθεν” ήταν ο παγιωμένος τρόπος ζωής). Αυτή η απαξία του δημόσιου τομέα δεν αφορά μόνο τους γιατρούς. Ήδη υποφέρουμε από την παραλυσία του δημόσιων υπηρεσιών και τα κενά που αφήνει η συρρίκνωση του.

6. Μία διέξοδο για την κυβέρνηση ώστε να μην καταρρεύσει το επίπεδο ιατρικής φροντίδας στη χώρα μας είναι να μεταφέρει το κόστος αμοιβής του ιατρικού προσωπικού στους ασθενείς. Και αυτό μπορεί να γίνει δίνοντας περισσότερη εργασιακή ελευθερία στους γιατρούς του ΕΣΥ. Γι΄αυτό, αργά ή γρήγορα, με την πορεία που έχει πάρει η χώρα, θα υπάρξει αλλαγή των εργασιακών σχέσεων.

7. Αν αυτή η διέξοδος δοθεί σε όλους τους γιατρούς του ΕΣΥ δεν είναι βέβαιο, γιατί από τη μια δεν συμφέρει ορισμένους που δουλεύουν μέσα στο ΕΣΥ και από την άλλη θα θίξει πολλούς γιατρούς που ασκούν μόνο ελεύθερο επάγγελμα.  Στους μεν εντός ΕΣΥ η αντίδραση θα προέλθει απ’ όσους έχουν αναπτυχθεί μέσα στο κομματικό –πελατειακό σύστημα και θα προσπαθήσουν να κλείσουν το άνοιγμα, έτσι που να το «εκμεταλλευτούν» επιλεκτικά μόνο αυτοί ( ενώ επιζητείται γενικά να ανοίγονται τα κλειστά επαγγέλματα, να προωθείται ο ανταγωνισμός, εδώ θα επιδιωχθεί με τη γνωστή συνταγή της κρατικής παρέμβασης το «κλείσιμο» κάποιας δραστηριότητας). Στους δε ελευθεροεπαγγελματίες, οι οποίοι υφίστανται και αυτοί την οικονομική κρίση, ένα τέτοιο άνοιγμα για τους γιατρούς του ΕΣΥ θα επιφέρει πρόσθετες δυσκολίες. 

Με απλή λογική το πιο σημαντικό πρόβλημα είναι αυτό των ιδιωτών γιατρών, Πρέπει να ληφθεί μέριμνα και γι΄αυτούς. Ένας τρόπος που ίσως ( επαναλαμβάνω: ίσως) βοηθήσει είναι ν’ ανοίξει παράλληλα και ο δημόσιος τομέας για τους ιδιώτες ( χωρίς βέβαια οι γιατροί του ΕΣΥ να καλύπτουν τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις των ιδιωτών γιατρών).

8. Πέρα, όμως, από τα συντεχνιακά θέματα, ΤΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΟ ΟΛΩΝ είναι:  Τι θα κερδίσει και τι θα χάσει ο Έλληνας ασθενής από μια τέτοια εξέλιξη; Η απάντηση είναι η εξής: Η ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας στα υφιστάμενα πλαίσια κινδυνεύει λόγω της οικονομικής δυσπραγίας να χειροτερέψει. Βέβαια, υπάρχουν περιθώρια να μειωθούν τα έξοδα και ταυτόχρονα η περίθαλψη να παραμείνει καλή ή ακόμα και να βελτιωθεί. Αυτό, όμως, εκτός των άλλων   χρειάζεται εμπνευσμένους και ανεπηρέαστους πολιτικούς, διαχειριστές και στελέχη. Η ανεύρεση τους και δραστηριοποίηση τους είναι το μεγάλο ζητούμενο.   Μια καθολικότερη “ιδιωτικοποίηση” του ΕΣΥ θα ξαναφέρει τη χώρα στις δεκαετίες του 60 και του 70. Δεν ήταν κακό τότε το επίπεδο της ιατρικής. Κακές ήταν οι ανισότητες του και η ανεπάρκεια του δημοσίου να εξασφαλίζει ένα ελάχιστο ανεκτό επίπεδο φροντίδας σε όλους. Οι εύποροι και τότε και τώρα μπορούσαν να απολαύσουν καλύτερες υπηρεσίες. Το ελάχιστο για όλους είναι αυτό που μετρά. Και αυτό μπορεί να το επιτύχει το κράτος με γιατρούς πλήρης και αποκλειστικής, αλλά και με γιατρούς πλήρης και μη αποκλειστικής απασχόλησης.

9, Δεν πρέπει ως κοινωνία να δεχτούμε να μείνει μόνος απέναντι στην ασθένεια ο πάσχων και η οικογένεια του. Είναι δυσβάστακτη δοκιμασία. Η κοινωνική αλληλεγγύη και η κρατική μέριμνα πρέπει να είναι τόσο καλά αναπτυγμένες που να καλύπτουν τις βασικές, ουσιώδεις ανάγκες των ασθενών. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο σε αυτή την κρίσιμη φάση που διέρχεται η χώρα μας.

Επομένως: το βασικό πρόβλημα δεν είναι το πως πληρώνονται οι γιατροί, αλλά το πως εξασφαλίζει το κράτος ισότητα και ίδιες ευκαιρίες πρόσβασης σε σωστή ιατρική φροντίδα.

10. Θέλει μυαλό, αρετή και τόλμη να λάβεις τα καλύτερα για την κατάσταση μέτρα. Ο ιατρικός κλάδος δύσκολα μπορεί να επεξεργαστεί ως συλλογικό υποκείμενο λύσεις. Είναι βαθιά διαιρεμένος, καθώς χρόνια πολλά στο μεν δημόσιο αναπτύχθηκε μέσα σ’ ένα ζοφερό κομματικό σύστημα, στο δε ιδιωτικό τομέα αφέθηκε πλήρως ανεξέλεγκτος. Έτσι και στις δύο περιπτώσεις δεν είναι σε θέση ούτε στόχους κοινούς να θέσει, ούτε βασικές αρχές να χαράξει. Και αυτό είναι κακό και για τον ασθενή.

Συμπερασματικά: Και στον τομέα υγείας η κρίση είναι βαθιά, Πέρα από οικονομική είναι και αξιακή, Θα χρειαστούν χρόνια για να αναδυθεί μία νέα ελπιδοφόρα και ορθολογική εναλλακτική προοπτική. 

ΥΣ. Τι θα κάνω εγώ προσωπικά; Δεν ξέρω. Αυτό που μ’ ενδιαφέρει είναι να μπορώ ανεπηρέαστος να φροντίζω τους ασθενείς μου. Αν αυτό θα μπορεί να γίνει και στο νέο ΕΣΥ ή θα πρέπει να το αναζητήσω στην ελεύθερη ιατρική ή στο συνδυασμό και των δύο, δεν μπορώ να το απαντήσω ακόμα.

                        Όταν η διαμαρτυρία δεν μπορεί να μεταφραστεί σε πολιτική δύναμη, όταν δεν αξιοποιείται από κάποια οργανωμένη πολιτική ομάδα ή από κάποιους διεκδικητές εξουσίας, τότε το μόνο που επιτυγχάνει είναι να εμποδίσει βραχυχρόνια κάποιες τακτικές επιλογές της πολιτικής εξουσίας, αλλά όχι να την αποτρέψει από το να εφαρμόσει τους στρατηγικούς στόχους της.

Όσο η διαμαρτυρία στις πλατείες παραμένει “ ακηδεμόνευτη” τόσο πιο αδύναμη είναι. Γρήγορα ή έστω λίγο πιο αργά θα εκφυλιστεί, πρώτα από την κούραση, μετά από τις διαφωνίες των πιο χαλκέντερων που πρωταγωνιστούν και τέλος από την απογοήτευση.

Δυστυχώς, εκτός από πρόβλημα αξιοπιστίας των πολιτικών κομμάτων, υπάρχει και αδυναμία ανάδειξης κάποιου άλλου πολιτικού υποκειμένου ή ευνοϊκής μετάλλαξης κάποιου από τα ήδη υπάρχοντα.

Γι΄αυτό και δεν προσδοκώ κάτι το ιδιαίτερο από τις κινητοποιήσεις στις πλατείες, πέρα από το ότι πολλοί – και ιδίως οι νέοι- ανακάλυψαν ξανά την ευχαρίστηση της συλλογικής δράσης.

Η μη επιτυχής κατάληξη της διαμαρτυρίας, δεν πρέπει να δημιουργήσει μεγαλύτερη απογοήτευση, γιατί αυτή σε συνδυασμό με το φόβο, δεν είναι ότι καλύτερο για τον λαό μας.

Τέλος, μία επισήμανση που δεν πρέπει να ξεχάσουμε ποτέ: Αυτούς που σήμερα μουτζώνουμε, είναι αυτοί που χθες τους καμαρώναμε και τους ψηφίζαμε (τουλάχιστον η συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας).

Είναι τα νεύρα τεντωμένα, απ’ όλα όσα συμβαίνουν και όλα όσα φανταζόμαστε ότι θα συμβούν, είναι και οι βροχές που μας μουλιάζουν τη ζωή τους τελευταίους μήνες, πρέπει να βρούμε λύσεις.

Η εικόνα πίσω από το μουσκεμένο τζάμι της κουζίνας, είναι μία προσωρινή ανακούφιση.

Ώρες για περισυλλογή και ανασυγκρότηση. Η βροχή μας κρατάει μέσα. Μας δίνει περιθώριο να σκεφτούμε. Ας την εκμεταλλευτούμε.