Η κρυφή φτώχεια των αξιοπρεπών.
Διάβασα σήμερα στις σελίδες της Ελευθεροτυπίας μία έρευνα για τους προσερχόμενους ασθενείς στα ιατρεία δύο μη κερδοσκοπικών οργανώσεων, των “γιατρών του κόσμου” και της “Praksis”. Ενώ, λοιπόν αυτά φτιάχτηκαν για να εξυπηρετούν τους πιο ανήμπορους συμπολίτες, τους φτωχούς αλλοδαπούς, το τελευταίο χρονικό διάστημα, όπως δηλώνουν οι υπεύθυνοι των οργανώσεων, έχει αυξηθεί πάρα πολύ ο αριθμός των γηγενών που δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες να αγοράσουν φάρμακα ή να επισκεφθούν γιατρό ( καθώς οι ανασφάλιστοι δεν είναι πλέον μία ασήμαντη μειοψηφία του πληθυσμού).
Αυτό είναι ένα φαινόμενο που αντανακλά μία ολοένα και περισσότερο διευρυνόμενη φτώχεια του ελληνικού πληθυσμού. Και ενώ παλαιότερα οι φτωχοί, οι απόκληροι, ξεχώριζαν με την πρώτη ματιά, τους αποτελούσαν συγκεκριμένες ομάδες, διακριτές στη συμπεριφορά, στον τόπο διαμονής και στην εμφάνιση, στις ημέρες μας έχει εμφανιστεί ένας ιδιαίτερος τύπος φτωχού, στερημένου ανθρώπου: ο αξιοπρεπής φτωχός.
Αυτός είναι συνήθως ηλικιωμένος. Φορά κουστούμι ή παντελόνι – σακάκι, συχνά γραβάτα, είναι ξυρισμένος και κτενισμένος, μπορεί να φορά μαντηλάκι στην τσέπη του σακακιού, έχει ευγενικούς τρόπους και συνεσταλμένη, τυπική συμπεριφορά. Μόνο αν προσέξεις περισσότερο θα διακρίνεις το πολυφορεμένο των ρούχων, την θαμπάδα του παλιού πουκαμίσου, το βλέμμα του κουρασμένου ανθρώπου.
Είναι συχνά πρώην υπάλληλος, συνταξιούχος με μικρό εισόδημα και μεγάλα πλέον έξοδα, γιατί έχει φάρμακα να αγοράσει αυτός και η γυναίκα του, ίσως συντηρεί και κάποιο παιδί που είναι άνεργο ή μία κόρη με παιδιά που το οικογενειακό εισόδημα της είναι μικρό. Μπορεί να είναι πρώην ελεύθερος επαγγελματίας, που δεν είχε τακτοποιημένα καλά τα ασφαλιστικά του. Σε κάθε περίπτωση ήταν κάποιος που δούλευε και έφτιαξε οικογένεια, σπούδασε ίσως παιδιά και διατήρησε ένα “καλό όνομα” στην κοινωνία.
Αυτός ο άνθρωπος είναι πλέον κάτω από το όριο της φτώχειας, χωρίς η προηγούμενη ζωή του να του επιτρέπει να στερηθεί τους τρόπους και την αξιοπρέπεια που τον συνόδευε. Αυτός ο άνθρωπος είναι αλλά δεν θέλει να δείχνει ότι είναι φτωχός. Είναι ο νεόπτωχος του σήμερα. Ζεί στις πόλεις, αλλά και στην επαρχία, τον συναντάμε παντού, αλλά πιό συχνά σε λαϊκές αγορές, σε παζάρια, σε υπαίθριους χώρους να περνά την ώρα του με συνομιληκούς του, στις ουρές των ιατρείων του ΙΚΑ, να τον ταλαιπωρούν για μικρές εξυπηρετήσεις και μικρά ποσά, στημένο με τις ώρες στις ουρές. Είναι αυτός που νοιώθει την αδικία, αλλά που η ανάγκη δεν τον αφήνει να τα βροντήξει και να τσακωθεί να φωνάξει για το ποιός ήταν και πως δικαιούται καλύτερης συμπεριφοράς.
Αυτός ο άνθρωπος χωρίς να φταίει, πληρώνει την κρίση της εποχής μας. Γι΄αυτόν δεν ενδιαφέρεται κανείς πολιτικός, ενώ αυτοί που είναι εκεί που ήταν του συμπεριφέρονται με αδικαιολόγητη σκληρότητα.
Αυτοί οι αξιοπρεπείς φτωχοί θα αυξηθούν απ ό,τι φαίνεται σημαντικά. Αποτελούν καθρέπτη της κοινωνικής μας υποβάθμισης. Δεν πρέπει να τους αφήσουμε έτσι. Εξάλλου, εκεί που ήταν, είμαστε και εκεί που είναι, θα πάμε.
