Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα καρκίνου, 4 Φεβρουαρίου, η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία «βγήκε στους δρόμους και στις πλατείες» για να συναντήσει τους πολίτες και να δηλώσει μ’ αυτό τον τρόπο έμπρακτα πως η μάχη κατά του καρκίνου είναι μία μάχη για μία καλύτερη ζωή, είναι μία μάχη που αφορά όλους μας και δεν είναι μόνο υπόθεση ειδικών επιστημόνων στα εργαστήρια ή στα συνέδρια, ούτε κοινωνικές κοσμικές εκδηλώσεις.
Όχι. Η υπόθεση καρκίνος είναι υπόθεση ζωής. Είναι υπόθεση με την οποία πρέπει να αναμετρηθούμε προσωπικά ο καθένας μας, αλλά και όλοι μαζί σαν κοινωνία. Είναι κυρίως μία συνεχής προσπάθεια να αλλάξουμε τρόπο ζωής. Να υιοθετήσουμε υγιεινές συνήθειες. Να αγαπήσουμε και να φροντίσουμε το σώμα μας και την ψυχή μας. Να στηρίξουμε ο ένας τον άλλον και όλοι μαζί όσους έχουν ανάγκη. Γιατί και το να ζεις με καρκίνο δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να ζεις ευτυχισμένα. Ο καρκίνος είναι το ερέθισμα. Η ευζωία είναι ο στόχος. Και αυτόν μπορούμε να τον πετύχουμε με τη θέληση μας, την αγάπη και την κοινή δράση όλων μας.
Η Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία είναι μία ζωντανή εθελοντική οργάνωση πολιτών που δουλεύουν για να διαδώσουν τον υγιεινό τρόπο ζωής, να κάνουν γνωστά με εγκυρότητα τα καλά νέα σε όλους. Είναι μία οργάνωση που πολεμά να εξαλείψει τις προκαταλήψεις και να κάνει τη ζωή των καρκινοπαθών καλύτερη. Γι’ αυτούς τους λόγους στα μέλη μας αρέσει η μουσική, ο χορός, η άθληση, ο καθαρός αέρας, η καλή διατροφή και όλα όσα ξέρουμε ότι μας χαρίζουν περισσότερη απόλαυση και ευτυχία.
Ας αναλογιστούμε πως ό,τι πολυτιμότερο έχουμε είναι ο εαυτός μας, οι φίλοι μας, η κοινωνία μας. Ας τα φροντίσουμε όλα. Ας νοιώσουμε όλοι πως πρέπει να έχουμε ανοικτές τις πόρτες του «εγώ» μας, για να μπορούμε εύκολα να περνάμε στο «εμείς».
Γι’ αυτό ενώστε και εσείς τις δυνάμεις σας με την Ελληνική Αντικαρκινική Εταιρεία. Ο καρκίνος δεν ξορκίζεται, αλλά αντιμετωπίζεται. Και σ’ αυτήν την αντιμετώπιση ο καθένας και όλοι μαζί μπορούμε να συμβάλλουμε.
Η κατανάλωση τσιγάρων έχει καθοδική πορεία στις ανεπτυγμένες χώρες, ως αποτέλεσμα της συνειδητοποίησης των ανθυγιεινών επιπτώσεων του καπνίσματος. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος εμφανίστηκαν ως εναλλακτική λύση τα λεγόμενα ηλεκτρονικά τσιγάρα, που αντί καπνού ζεσταίνουν ειδικά υγρά με νικοτίνη που τον ατμό τους εισπνέει ο καπνιστής. Με αρχικό κεντρικό σύνθημα προώθησης πως αποτελούν μέσα για διακοπή του καπνίσματος, στη συνέχεια αφού κατέλαβαν μέρος της αγοράς διαφοροποίησαν την πολιτική προώθησης του προϊόντος τους με τον ισχυρισμό πως έχουν λιγότερες βλαπτικές ουσίες και επομένως προκαλούν λιγότερες βλάβες από το κάπνισμα τσιγάρων.
Οι πωλήσεις των e-τσιγάρων έχουν πενταπλασιαστεί από το 2010 έως το 2014, φτάνοντας τα 8 δις $ , σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Euromonitor. Η αγορά προβλέπεται να έχει εικοσαπλάσιο μέγεθος το 2020 σε σχέση με το 2010.
Γενικά τα παγκόσμια έσοδα από το τσιγάρο είναι περίπου 750 δισ. $.
Αλλά στη σύγχρονη οικονομία ήταν αδύνατο οι ισχυροί παίκτες (και είναι πολύ ισχυροί) να μείνουν αδρανείς. Αν έμπαιναν στην αγορά με δικά τους ηλεκτρονικά τσιγάρα (που ανά πάσα στιγμή μπορεί να το κάνουν) θα ήταν και αυτοί μέρος μίας αγοράς που θα έπρεπε να την μοιραστούν με άλλους μικρότερους κατασκευαστές που διέδωσαν την κινέζικη εφεύρεση του ηλεκτρονικού τσιγάρου.
Μετά από δεκαετίας έρευνες, σύμφωνα με τις δηλώσεις της, η Philip Morris, περνά στην αντεπίθεση παρουσιάζοντας μία νέα μέθοδο ικανοποίησης του εθισμού με νικοτίνη. Τη συσκευή IQOS.
H συσκευή δεν παράγει ατμό από το ζέσταμα της υγρής νικοτίνης, όπως κάνουν τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, ούτε καίει τα φύλλα καπνού, όπως συμβαίνει στα κλασικά τσιγάρα.Πρόκειται για μία συσκευή που θερμαίνει στους 330 βαθμούς τα ειδικά επεξεργασμένα φύλλα καπνού που είναι πακεταρισμένα σ’ ένα μίνι τσιγάρο και ο καπνιστής ρουφά τον ατμό που αυτή η θέρμανση παράγει. Οι εκπρόσωποι της εταιρείας ισχυρίζονται ότι έχει μόνο 10% των βλαβερών συστατικών του κανονικού τσιγάρου, διατηρώντας τη γεύση του ( και μάλιστα λίγο ισχυρότερη).Η εταιρεία, μάλιστα, υπέβαλε αίτηση έγκρισης της συσκευής από την FDA, ως πολύ λιγότερη βλαβερή, από το κάπνισμα.
Όμως ο στόχος είναι και πάλι να μην μειωθεί ο αριθμός των εθισμένων. Είναι γνωστό πως ο καλύτερος καλοπληρωτής είναι ο εθισμένος.
Όσο για τις επιπτώσεις στην υγεία, τα σχετικά στοιχεία δεν θα είναι διαθέσιμα σύντομα. Η επιστημονική έρευνα χρειάζεται χρόνο και ικανό αριθμό ατόμων υπό παρακολούθηση, για να είναι αντικειμενική, όπως πρέπει. Βέβαια το αμέσως επόμενο διάστημα θα δούμε εργασίες επιστημόνων που θα βγάζουν συμπεράσματα από πειραματικές εργασίες και με τα αποτελέσματα τους θα ενισχύουν την προώθηση της συγκεκριμένης συσκευής στην αγορά. Αναμενόμενο.
Η λήψη νικοτίνης είναι η πιο διαδεδομένη εξάρτηση που κάποια στιγμή θα πρέπει να εξαλειφθεί. Δεν κάνει πιο ηδονική ή ανεκτή τη ζωή μας. Απλά μας κάνει χρεώστες στα μνημόνια που κάνουν πλούσιους κάποιους άλλους, σε βάρος της υγείας μας.
Ένα ενδιαφέρον άρθρο δημοσιεύθηκε στις αρχές Ιουνίου στην
έγκριτη εφημερίδα The
Washington
Post .
Με τίτλο “Ξοδεύουμε 107 δισεκατομμύρια δολάρια για τα φάρμακα του
καρκίνου, αξίζει όμως τον κόπο”; Η συγγραφέας του άρθρου αναφέρει ότι
υπάρχει μία πλημμυρίδα καινοτόμων θεραπειών στον καρκίνο, η οποία οδήγησε σε
μία αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης τον περασμένο χρόνο της τάξεως του 11,5%.
Συνολικά η φαρμακευτική δαπάνη για τον καρκίνο παγκοσμίως έφτασε πέρυσι τα 107
δισεκατομμύρια δολάρια. Και θέτει το
ερώτημα αν αυτό το κόστος αξίζει, αν δηλ. αποδίδει τα ανάλογα με το ύψος του
αποτελέσματα προς όφελος των ασθενών.
Η απάντηση είναι επιφυλακτική. Στηριγμένη σε μία έκθεση
του IMS Institute for Healthcare Informatics,
αναφέρει ότι την τελευταία πενταετία εγκρίθηκαν 70 νέες θεραπείες για
περισσότερες από 20 μορφές καρκίνου,
γεγονός που συνέβαλε σημαντικά στην αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης στις ΗΠΑ (
αυτά τα φάρμακα κόστισαν 9,4 δισ δολάρια από τη συνολική δαπάνη των 37,8 δις δολάρια
).
Σήμερα υπάρχουν φαρμακευτικές θεραπείες που κοστίζουν
10.000$ το μήνα. Κάνοντας αναφορές σε μελέτες και ειδικούς επιστήμονες, αναφέρει ότι μόνο σε λίγα από τα νέα φάρμακα επιτεύχθηκε επιμήκυνση
του χρόνου ζωής των ασθενών ( μόνο σε 4
από τα 36 σύμφωνα με μία περυσινή μελέτη που δημοσιεύθηκε σε έγκριτο ιατρικό
περιοδικό). Ολοένα και πιο πολύ, στην προσπάθεια να μην καθυστερούν οι
εγκρίσεις κυκλοφορίας των νέων ελπιδοφόρων φαρμάκων, οι αρμόδιες αρχές και οι
επιστήμονες αποδέχονται κριτήρια, όπως η σμίκρυνση του όγκου, ως ικανοποιητικά
για να βεβαιωθεί η αποτελεσματικότητα των νέων φαρμάκων. Αλλά αυτή η επίδραση στον όγκο δεν
σημαίνει ότι ο ασθενής θα ζήσει περισσότερο. Το ίδιο ισχύει και για διάφορα
άλλα κριτήρια που έχουν προσδιοριστεί ως ενδεικτικά φαρμακευτικής επιτυχίας, τα οποία δεν σχετίζονται με τα βασικά: με το αν δηλ. επιμηκύνεται ή
όχι η ζωή των ασθενών και αν η χορήγηση τους συνοδεύεται από λιγότερες παρενέργειες ( θετικά αποτελέσματα στην ποσότητα και την ποιότητα ζωής, που είναι και τα ζητούμενα μία αποτελεσματικής
θεραπευτικής παρέμβασης).
Επίσης ολοένα και εντονότερα προβάλλεται ως ισχυρό επιχείρημα που ωθεί τους γιατρούς να επιλέξουν τη χορήγηση ενός νέου φαρμάκου το γεγονός ότι σε κάποιες μελέτες φάνηκε να βελτιώνεται η επιβίωση για π.χ. 1,6 μήνες, όπως συμβαίνει για ένα από τα νέα φάρμακα για τον καρκίνο του πνεύμονα.
Αν όμως, αναλογιστεί κάποιος ότι η χρήση αυτού του φαρμάκου κοστίζει 11 – 12.000$ το μήνα, μπορεί να θεωρηθεί αυτή η θεραπεία μία αποδοτική καινοτομία;
Από την άλλη, χρησιμοποιώντας ένα πίνακα στοιχείων, η
συγγραφέας του άρθρου αναφέρει ότι η εξοικονόμηση
από την πτώση των τιμών που παρατηρείται όταν ένα φάρμακο χάσει την αποκλειστικότητα
του, είναι σημαντική, αλλά η φαρμακοβιομηχανία
την εξισορροπεί με αύξηση της τιμής στα άλλα υπάρχοντα φάρμακα.
Το πρόβλημα του κόστους είναι υπαρκτό και οι διάφορες πολιτικές που ακολουθούνται μέχρι σήμερα, όπως οι επιστροφές ( rebate) και η προώθηση των γενοσήμων
συμβάλλουν στην εξοικονόμηση, αλλά δεν είναι πλήρως αποτελεσματικές.
Έτσι παραμένει ανοικτό ερώτημα το κατά πόσο μπορούμε
να συνεχίσουμε στην ίδια πορεία και αν θεωρείται αυτή η δυσαναλογία κόστους και
αποτελέσματος ως επιτυχής συνταγή για το μέλλον, που φαντάζει ακόμα πιο προβληματικό
στο βαθμό που δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες, νέα φαρμακευτικά σκευάσματα
περιμένουν την τελική έγκριση για να κυκλοφορήσουν στην αγορά,
Τα πρόβλημα συζητείται ήδη έντονα στις ΗΠΑ, όπου η
πρόσβαση στα νέα φάρμακα είναι πιο εύκολη, αλλά και η ίδια η χώρα επωφελείται
από τη δραστηριότητα των φαρμακοβιομηχανιών και των ερευνητικών εργαστηρίων της.
Σε χώρες όπως η Ελλάδα, με κατεστραμμένο σχεδόν το
ασφαλιστικό σύστημα και με φτωχοποιημένο τον πληθυσμό της είναι ένα
ζητούμενο, και μάλιστα επείγον να απαντηθεί, το πώς θα πρέπει να
συμπεριφερθεί σ’ αυτή την ιδιότυπη ανισομέρεια κόστους θεραπειών και
αποτελεσματικότητας τους. Να τις δεχθεί άκριτα ή να τις αρνηθεί; Αποφάσεις –
απαντήσεις που ενέχουν τεράστιους κινδύνους και έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην κοινωνία.
Μερικά μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να προστατεύσουμε
την υγεία των συμπολιτών μας σε πλαίσια οικονομικής κρίσης είναι: συλλογικές
προσπάθειες με άλλα κράτη ( όπως σωστά έπραξε το Υπουργείο Υγείας με τη σύσκεψη
των χωρών του Νότου που έγινε πρόσφατα και όπου συζητήθηκε η φαρμακευτική
δαπάνη), ειδικές συμφωνίες με φαρμακοβιομηχανίες ( αποτελεσματικό μέτρο, αλλά
δύσκολα διαχειρίσιμο), νοικοκύρεμα σε
δαπάνες που δεν έχουν αντίκτυπο στην υγεία του πληθυσμού, προώθηση των
γενοσήμων ( που τόσο πολύ έχει διαστρεβλωθεί η χρήση τους στους Έλληνες), στήριξη
της εγχώριας παραγωγής φαρμάκων, προώθηση της έρευνας και κυκλοφορίας βιο-ομοειδών
σκευασμάτων, καθιέρωση κατευθυντήριων οδηγιών ( με πολύ καλή τεκμηρίωση) και ενημέρωση
της κοινωνίας για τα μέτρα που λαμβάνονται ( ώστε να υπάρξει συναίνεση για κάθε
βήμα εξορθολογισμού κα διασφάλισης της προσβασιμότητας σε αποτελεσματικές
θεραπείες.
Και πάνω απ’ όλα νηφάλιο διάλογο όλων των κοινωνικών παραγόντων, με βασικό κριτήριο την καλύτερη εξυπηρέτηση όλων των πολιτών.
Ένα σοβαρό επερχόμενο πρόβλημα είναι αυτό των πολύ ακριβών νέων φαρμάκων που θα τεθούν σύντομα σε κυκλοφορία. Οι νέες τεχνολογικά προηγμένες και επιλεκτικής δράσης φαρμακευτικές θεραπείες βελτιώνουν συνεχώς το προσδόκιμο επιβίωσης ταν ασθενών με καρκίνο και αναμένεται να επιφέρουν μία σημαντική αλλαγή προς το καλύτερο στην αντιμετώπιση της νόσου.
Όμως, το μεγάλο πρόβλημα είναι το πολύ υψηλό κόστος τους. Τόσο υψηλό που είναι βέβαιο ότι οιι πολίτες στην υπανάπτυκτες φτωχές χώρες δεν θα μπορέσουν να έχουν πρόσβαση σ’ αυτά, αλλά επιπρόσθετα και κράτη πιο εύπορα αλλά με αδύναμα- προβληματικά ασφαλιστικά ταμεία δεν θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τέτοιας έκτασης έξοδα.
Είναι λοιπόν παρήγορο που μία μεγάλη εταιρεία (η GlaxoSmithKline) ανακοινώνει πως θα άρει το δικαίωμα της αποκλειστικής παραγωγής και διάθεσης νέων ακριβών φαρμάκων για τον καρκίνο ( θα αναστείλει την ισχύ της πατέντας που προστατεύει τα νέα φάρμακα) για να δώσει τη δυνατότητα να παραχθούν φτηνότερα γενόσημα. Αυτό προτίθεται να το κάνει για την Αφρική κυρίως.
Δεν έχουμε την πολυτέλεια να είμαστε ψηλομύτες. Η Ελλάδα είναι εξαιρετικά φτωχοποιημένη. Νομίζω ότι τώρα είναι η ώρα να προχωρήσει η κυβέρνηση και όλοι όσοι μπορούν να επηρεάσουν καταστάσεις σε ενέργειες, συμφωνίες ( δημόσιες ή μυστικές) ώστε να εξασφαλίσουν μία εξαίρεση της Ελλάδας από τα συμβαίνοντα στην Ευρώπη σ’ ότι αφορά το κόστος των ακριβών φαρμάκων. Ταυτόχρονα να αναζητηθούν συμμαχίες με όλα τα ασφαλιστικά ταμεία ή τις κυβερνήσεις. ώστε να υπάρχει μια γενικότερη και ισχυρότερη πίεση για συγκράτηση του κόστους των νέων φαρμάκων.
Τέλος, μία έκκληση στους ενδιάμεσους της κατανάλωσης ( τους γιατρούς): αυστηρή τήρηση των ενδείξεων χρήσης και αποφυγή συμμετοχής σε πλουσιοπάροχες εκδηλώσεις και προσφορές, που όπως είναι φυσικό δεν επιβαρύνουν τις εταιρείες, αφού το κόστος μεταφέρεται στους τελικούς καταναλωτές του προϊόντος” φάρμακο”, δηλ. στους ασθενείς και τα ασφαλιστικά ταμεία τους.
Μετά από εντολή του ιταλικού κοινοβουλίου, μία επιτροπή
διερεύνησε τα παράπονά και τις αναφορές κατοίκων της ευρύτερης περιοχής της
Νάπολης της Ιταλίας, οι οποίοι διαμαρτυρόντουσαν εδώ και πολύ καιρό για αυξημένα περιστατικά θανάτου και βλαβών της υγείας τους.
Μετά από πολύχρονη έρευνα οι επιστήμονες του Εθνικού Ινστιτούτου
Υγείας ήταν σε θέση να επιβεβαιώσουν τις αναφορές των κατοίκων και να
αποδείξουν ότι πράγματι οι θάνατοι είναι αυξημένοι και το ίδιο συμβαίνει σ’
ό,τι αφορά τον αριθμό των περιστατικών καρκίνου, και μάλιστα στα παιδιά και σε κάποιες σπάνιες μορφές του (όπως είναι ο καρκίνος του
εγκεφάλου).
Χωρίς να υπάρχουν αμφιβολίες, αυτή η θλιβερή πραγματικότητα
σχετίστηκε με το γεγονός ότι για πάρα πολλά χρόνια η Καμόρα χρησιμοποιεί τα
χωράφια και τις τοποθεσίες γύρω από τη Νάπολη ως παράνομες χωματερές, τόσο
οικιακών, όσο και βιομηχανικών αποβλήτων.
Με τις συχνές πυρκαγιές των σκουπιδιών, την διάβρωση του
υπεδάφους και την μόλυνση των υδροφόρων οριζόντων, όλη η ευρύτερη περιοχή ( που
έχει και πολλά καλλιεργήσιμα χωράφια) έχει μολυνθεί με επικίνδυνες ουσίες, όπως
είναι το αρσενικό, ο μόλυβδος, το βιομηχανικό υγρό τετραχλώριο.
Οι παράνομες χωματερές αποφέρουν δισεκατομμύρια στην Καμόρα
και αποτελούν, όπως καταγγέλλουν οι Ιταλοί ένα στίγμα για τις βιομηχανίες του
Βορρά, που έναντι φτηνού τιμήματος ξεφορτωνόντουσαν για χρόνια τα απόβλητα τους,
αδιαφορώντας για το που αυτά κατέληγαν.
Όμως, το θλιβερό είναι ότι στη δική μας χώρα, ιδίως στην
επαρχία όπου υπάρχουν πολυάριθμες παράνομες χωματερές, ρίχνονται ανεξέλεγκτα
ακόμα και σήμερα απορρίμματα κάθε είδους, άνευ σημαντικού κέρδους και χωρίς να
υπάρχει ενιαίο καθοδηγητικό κέντρο, τύπου Καμόρα, πλην βεβαίως της πανίσχυρης
οργάνωσης με τον τίτλο “ δε βαριέσαι αδελφέ, τη δουλειά μου να κάνω χωρίς
να κουραστώ ή να μου κοστίσει και ….. για τους άλλους” που συνεργάζεται αποτελεσματικά με την
μειωμένη κοινωνική ευφυΐα μεγάλου ποσοστού του πληθυσμού της χώρας.
Συχνά τους καλοκαιρινούς μήνες αυτοί οι σκουπιδότοποι
σιγοκαίονται ασταμάτητα, σκορπώντας στον αέρα και στο έδαφος των γύρω περιοχών
διοξίνες, νοστιμεύοντας έτσι το γρασίδι που τρώνε τα πρόβατα ή τα κατσίκια και
τα λαχανικά των καλλιεργειών. Πόση διοξίνη δεν έχει καταναλωθεί σε κανονικά ή
εορταστικά γεύματα, και οι συμμετέχοντες σ’ αυτά όχι μόνο δεν το γνώριζαν,
αλλά και να αισθανόντουσαν ευτυχείς που απολάμβαναν το “ αγνό κατσικάκι από
το χωριό” που έφερε ο κουμπάρος ή αγόρασε ο καπάτσος νοικοκύρης.
( Αλλά και στην Αθήνα, τι έγινε η ιστορία με την ανεξέλεγκτη
καύση καλωδίων στον Ελαιώνα; Η μόλυνση του Ασωπού σταμάτησε; Τα τρόφιμα από τις
γύρω καλλιέργειες είναι ασφαλή;).
Δεν υπάρχει κάτι που κάνουμε στη φύση που δεν θα το
πληρώσουμε εμείς ή τα παιδιά μας. Η μόλυνση του περιβάλλοντος σκοτώνει και η
ευθύνη γι’ αυτό ανήκει σε μας και όχι στο κουαρτέτο.
Η είδηση αφορά μία πρακτική που έχει καθιερωθεί τα τελευταία χρόνια και που αν δεν ήταν για κλάματα, θα ήταν για γέλια:
“Εγκρίθηκε σήμερα από τα υπουργεία Οικονομικών και Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, η Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (ΠΥΣ) αναφορικά με την έναρξη διαδικασιών πρόσληψης 585 ατόμων, επικουρικού προσωπικού, διαφόρων κλάδων και ειδικοτήτων (νοσηλευτικό και παραϊατρικό προσωπικό) με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου, διάρκειας έως 12 μήνες.” ( Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ )
Προχθές “προσλήφθηκαν” 10 άτομα, μεγάλης ηλικίας στο νοσοκομείο μας για 4 μήνες, από πρόγραμμα επιδοτούμενο από τον ΟΑΕΔ ( ΕΣΠΑ;) με μηνιαίο μισθό 470 ευρώ.
Τελικά φαίνεται πως τα νοσοκομεία μας μπορεί να μην απέκτησαν καλή ξενοδοχειακή υποδομή, αλλά δουλεύουν πια σαν θερινά ξενοδοχεία πολυτελείας που προσλαμβάνουν προσωπικό μόνο στην περίοδο της “υψηλής σεζόν”.
Δεν μπορεί, όμως, θα υπάρχουν τρόποι για να σταματήσει αυτή η κατάσταση! Η πρόσβαση σε σύγχρονες και επαρκείς υπηρεσίες υγείας είναι στοιχειώδες ατομικό δικαίωμα του κάθε πολίτη ( και μάλιστα Ευρωπαίου).
Το επάγγελμα του χειρουργού είναι εξαιρετικά δύσκολο. Στη χώρα μας οι συνθήκες εργασίας χειροτερεύουν. Ο αριθμός των ασθενών που πρέπει να εξετάσει, να ελέγξει, να χειρουργήσει και να παρακολουθήσει ένας χειρουργός ( ιδίως του ΕΣΥ) διαρκώς αυξάνει. Παράλληλα μειώνονται οι συνεργάτες ( βοηθοί), το νοσηλευτικό προσωπικό,ι το διοικητικό προσωπικό ( που κανένας δεν μιλά για αυτό), ενώ ελλείψεις απαραίτητων εργαλείων μπορεί να παρατηρηθούν. Συνέπεια των παραπάνω είναι να αυξάνεται η πιθανότητα λάθους τόσο του χειρουργού, όσο και ταν άλλων παραγόντων που συμμετέχουν σε μία επέμβαση.
Από την άλλη ο κόσμος δεν γνωρίζει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζεται το προσωπικό των νοσοκομείων ( ή των κλινικών), ιδίως όταν η δουλειά γίνεται πίσω από κλειστές πόρτες, όπως είναι ο χώρος των χειρουργείων. Ο ασθενής και οι συγγενείς τους δεν ξέρουν αν ο χειρουργός κάνει την επέμβαση χωρίς εργαλειοδότρια, αν λείπουν βοηθοί να τον στηρίξουν, αν ο νοσοκόμος αργεί γιατί τρέχει σε άλλες αίθουσες, αν υπάρχει πίεση χρόνου γιατί θα πρέπει να γίνει κάποια αλλαγή βάρδιας και δεν θα υπάρχει προσωπικό ή έχει προγραμματιστεί άλλη επέμβαση κ.ο.κ.
Πέρα απ’ αυτά και η τεκμηρίωση για το τι συμβαίνει στη διάρκεια ενός χειρουργείου δεν είναι η καλύτερη δυνατή. Αν ο χειρουργός είναι π.χ. ερειστικός και παράξενος δημιουργώντας ένα κλίμα κακής ομαδικής δουλειάς, αν ο αναισθησιολόγος δεν είναι τυπικά εντάξει στην παρακολούθηση του ασθενούς, αν η καταγραφή των γαζών που χρησιμοποιήθηκαν από τη νοσηλεύτρια δεν έγινε με επιμέλεια κ.ο.κ., δεν υπάρχει κάποιος μηχανισμός που θα αποδώσει αντικειμενικά ό,τι έχει συμβεί. Βεβαια υπάρχει το πρακτικό του χειρουργείου το οποίο γράφει μετά την επέμβαση ο χειρουργός, το πρωτόκολλο νάρκωσης στο οποίο ο αναισθησιολόγος καταγράφει το τι συμβαίνει και τι χορηγήθηκε στον ασθενή καθώς και το πρωτόκολλο επέμβασης που κρατά η νοσηλεύτρια. Αυτά, όμως, συχνά δεν μπορούν να αποδώσουν όλα όσα συνέβησαν κατά τη διάρκεια της επέμβασης.
Επιπρόσθετα τυχόν συζήτηση του χειρουργού με τον ασθενή ή τους συγγενείς, όταν πρέπει να ληφθούν προεγχειρητικά ή διεγχειρητικά κάποιες αποφάσεις δεν μπορεί να τεκμηριωθεί πουθενά ( δεν γράφονται συναινέσεις σε τέτοιες συνθήκες).
Αν κάτι πάει στραβά, αν οι θεράποντες γιατροί δεν εκτελέσουν σωστά τα καθήκοντα τους ( δεν προσέξουν ή δεν τηρήσουν τους κανόνες της επέμβασης), αν οι ασθενείς ή οι συγγενείς τους είναι παραδόπιστοι ( ή κακόπιστοι), πως μπορεί να αποδειχθεί χωρίς ιδιαίτερη αμφισβήτηση το τι ακριβώς έχει συμβεί μέσα στο χειρουργείο και στην επέμβαση;
Ο μόνος τρόπος γι’ αυτό είναι η καταγραφή των επεμβάσεων και του χώρου των χειρουργείων με βιντεοκάμερες. Καλές οι έγγραφες σημειώσεις, αλλά ο πιο αντικειμενικός μάρτυρας είναι το τι καταγράφεται σε μία βιντεοκάμερα. Και η καταγραφή αφορά τόσο την επέμβαση, όσο και το χώρο της χειρουργικής αίθουσας.
Μα θα αναρωτηθεί κάποιος τι θα γίνει με τα προσωπικά στοιχεία των ασθενών. Η απάντηση είναι ό,τι γίνεται και σήμερα με τους ιατρικούς φακέλους: προστατεύονται απολύτως.
Και οι χειρουργοί, οι αναισθησιολόγοι, οι νοσηλεύτριες, οι τραυματιοφορείς δεν θα αντιδράσουν; Δεν θα αισθανθούν ότι τους παρακολουθεί κάποιος “μεγάλος αδελφός”; Είναι γεγονός πως σε άλλες χώρες που έχει γίνει σχετική συζήτηση υπάρχουν τέτοιες αντιδράσεις. Όμως, η σοβαρότητα του έργου που επιτελείται, η προστασία της ακεραιότητας των ασθενών και η διασφάλιση των ίδιων των στελεχών του χειρουργείου αποτελούν δεδομένα που γέρνουν αποφασιστικά την πλάστιγγα των εκτιμήσεων υπέρ της ωφελιμότητας της παρακολούθησης του χειρουργείου με βιντεοκάμερες.
Η γυναίκα εδώ και πολύ καιρό έχει προσέξει μία μάζα διαφορετική, σκληρή και ανώδυνη να μεγαλώνει στο στήθος της. Φοβάται, μερικές φορές ανησυχεί, αλλά δεν τολμά να μιλήσει για το θέμα σε κανέναν. Και σε ποιόν να μιλήσει; Στον άντρα της με τον οποίον δεν μπορεί να μοιραστεί τα προσωπικά της αισθήματα, αφού η σχέση τους τα τελευταία χρόνια
μετά τη σταδιακή απομάκρυνση και
αδιαφορία του, έχει εμπλουτιστεί εδώ και καιρό από την
ειρωνική και απαξιωτική συμπεριφορά απέναντι της; Στο γιο της, που εκδηλώνει την
αντροσύνη του στηρίζοντας τον μπαμπά του και που ασχολείται μόνο με τις παρέες
του ή, τέλος, στην μικρή της κόρη που ετοιμάζεται να δώσει εισαγωγικές για το
Πανεπιστήμιο και για την οποία φροντίζει να μην υπάρχει μέσα στο σπίτι
οτιδήποτε που θα μπορούσε να διαταράξει την απερίσπαστη μελέτη; Όσο για τους δικούς της ή τις φίλες της, που
να βρεθούν μετά την μοναχική και αφιερωμένη στην οικογένεια ζωή που έκανε τόσα
πολλά χρόνια, από τότε που παντρεύτηκε;
Η μικρή έδωσε τις εξετάσεις και η μάζα στο στήθος συνέχιζε
να μεγαλώνει. Την ξεχνούσε διαβεβαιώνοντας τον εαυτό της ότι δεν είναι τίποτα.
Όμως, μια μέρα, εκεί που καθόταν στην καρέκλα, δίπλα στο τραπέζι της κουζίνας,
έχοντας βάλει για άλλη μία φορά το χέρι μέσα από του σουτιέν για να πιάσει αυτό
που συνέχιζε να μεγαλώνει στο στήθος της, είδε λίγο αίμα στα δάκτυλα της.
Τρομοκρατήθηκε. Τα έβαλε με τον εαυτό της και αποφάσισε να πάει να δει γιατρό.
Μόνη της, έχοντας περιποιηθεί τον εαυτό της, έφτασε στα
εξωτερικά ιατρεία για να εξεταστεί από ένα γνωστό μαστολόγο. Πολύς κόσμος, αυτό
την ανακούφισε λίγο. Για να έχει τόσους πολλούς να περιμένουν, θα είναι καλός σκέφτηκε.
Άκουγε και τις άλλες γυναίκες που περίμεναν να τον επαινούν, αισθάνθηκε περισσότερο ήρεμη.
Ήρθε η σειρά της. Είπε στο γιατρό την ιστορία της και ότι δεν είχε μαζί
της καινούργια μαστογραφία, είχε μια παλιά προ πενταετίας. « Τι να την κάνω
αυτή» της είπε ο γιατρός και ούτε που την πήρε στα χέρια του. Πήγε στο
εξεταστικό κρεβάτι, ξεντύθηκε και περίμενε τον γιατρό να τελειώσει μία συνομιλία του σ’ ένα τηλεφώνημα
που εν τω μεταξύ μεσολάβησε. Αισθανόταν άβολα. Τα μάτια της ήταν καρφωμένα
στον γιατρό. Αυτός την πλησιάζει με την λευκή καλοσιδερωμένη μπλούζα του και το
λευκό πουκάμισο με την ριγέ γραβάτα, βάζει τα γυαλιά του, κοιτά προσεκτικά το
άρρωστο στήθος, κάνει μία γκριμάτσα αποδοκιμασίας, απλώνει το χέρι του ψηλαφά
και τα δύο στήθη και τις μασχάλες και στη συνέχεια, χωρίς να της πει κουβέντα,
πάει στο νεροχύτη και πλένει τα χέρια του. Αυτή ντύνεται και κάθεται στην
καρέκλα μπροστά στο γραφείο. Τα μάτια της καρφωμένα στο πρόσωπο του γιατρού,
περιμένοντας να μαντέψει από εκεί και όχι από τα λόγια το τι έχει να της πει. Ο
γιατρός την κοιτά και αυτός και της λέει, κουνώντας με απορία τους ώμους του « Τι ήρθες τώρα σε μένα;». Δεν απαντά,
τι να του απαντήσει; « Πως το άφησες χριστιανή μου να γίνει έτσι; Που ζεις;
Στον περασμένο αιώνα; Τι να κάνω τώρα εγώ μαζί σου;». Η γυναίκα αισθάνεται το
κεφάλι της να βυθίζεται μέσα σε ένα πυκνό σύννεφο. « Τέλος πάντων θα σου δώσω
εισιτήριο και ό,τι μπορέσω θα κάνω. Μην περιμένεις πολλά. Δεν έχεις κάποιον
μαζί σου;». « Πείτε μου γιατρέ είναι τόσο άσχημο;» « Τι άσχημο καλή μου; Εδώ
μιλάμε για πολύ προχωρημένη νόσο. Τέλος πάντων, είπα ό,τι μπορέσω να κάνω, θα κάνω. Που είναι άντρας
σου να συζητήσω μαζί του;» « Μόνη μου έχω έρθει». Ο γιατρός φαίνεται να
απογοητεύεται. Δίνει εντολή στην γραμματέα να δώσει εισιτήριο εισαγωγής. « Πότε
θα μπω μέσα γιατρέ μου;» « «Όποτε σε καλέσουν. Βιάζεσαι κιόλας; Τώρα σ’ έπιασε
η βιασύνη; Τόσο καιρό που τ’ άφησες να γίνει τούμπανο, τι έκανες;» είπε και
γυρνώντας της την πλάτη πήγε να συνεχίσει τη δουλειά του με την επόμενη ασθενή.
Χωρίς να καταλάβει, έδωσε τα στοιχεία της στη γραμματέα.
Ήθελε να εξαφανιστεί ή να σβήσει ό,τι της είχε συμβεί τα τελευταία 5 λεπτά. Το
προτεταμένο χέρι και οι οδηγίες της γραμματέας για το τι να κάνει με το
εισιτήριο, την επανέφεραν στην πραγματικότητα. Μόνο που πλέον δεν άκουγε. Σαν να
είχαν χαθεί οι θόρυβοι γύρω της και μόνο η επίκριση του γιατρού, ο άντρας της που την ειρωνευόταν, ο γιος της που το έπαιζε αντράκι μαζί της και η κόρη της που ασχολιόταν μόνο με το αν θα περάσει τις εξετάσεις κατοικούσαν στο μυαλό της.
Σαν μπόμπα έσκασαν επάνω της τα λόγια που της είπε ο
γιατρός, αλλά και το πώς την αντιμετώπισε. Τόσα χρόνια ( προσπάθησε να
υπερασπιστεί τον εαυτό της σ’ ένα εσωτερικό μονόλογο) βοηθούσα με στωικότητα όλους,
είχα αφοσιωθεί στον άντρα μου και στα παιδιά μου, πρόσεχα να μην δώσω αφορμή
στην γειτονιά…… Ναι αμέλησα τον εαυτό μου, είναι αλήθεια. Αλλά να είμαι τόσο βλάκας, που ακόμα και ο γιατρός μου το είπε κατάμουτρα! Τόσο μα τόσο αυτοκαταστροφική; Ανίκανη και
βόδι, όπως μου τα έλεγε ο άντρας μου τα τελευταία χρόνια;
Βγήκε από το νοσοκομείο κατηγορώντας τον
εαυτό της, την ανικανότητα και την κακοτυχία της. Βγήκε από το νοσοκομείο
βλέποντας τους άλλους γύρω της και συλλογιζόμενη το πόσο μηδαμινή είναι τελικά
η αξία της. Ξανάφερε στην μνήμη της το πως την κοίταξε ο γιατρός, πως τις τα είπε. Ποια ήταν
ακριβώς τα λόγια του; Και είναι και από τους καλύτερους. Δεν χωρά αμφιβολία:
κατέστρεψα τον εαυτό μου. Τώρα τι θα κάνω; Δεν θα δω τον Μάκη γαμπρό, ούτε την
Ευγενία νυφούλα. Δεν θα κρατήσω εγγονάκια στην αγκαλιά μου, σκέφτηκε και την
πήραν τα δάκρυα. Μ’ ένα μαντήλι μια σκούπιζε τα μάτια της, μια φυσούσε την μύτη
της. Και δεν την ένοιαζαν, για πρώτη φορά, τι θα σκεφτόντουσαν οι γύρω της.
Σχόλιο:
Ο κάθε άνθρωπος αντιδρά διαφορετικά στα σημάδια μιας
ασθένειας. Η αντίδραση του προσδιορίζεται από πολλούς παράγοντες και όχι μόνο
από απλούς λογικούς συλλογισμούς. Οι άντρες συνήθως αδιαφορούν, γιατί φοβούνται. Οι γυναίκες
γιατί συνήθως υποτιμούν τον εαυτό τους δοσμένες στους άλλους ( στην
οικογένεια). Ο καλός γιατρός της ιστορίας μας είναι κακός γιατρός, με Κ
κεφαλαίο. Η ιατρική υπάρχει για να βοηθά όπου και όπως μπορεί. Το τι έκανε ή
δεν έκανε ο ασθενής δεν σχολιάζεται. Δεν είναι ο γιατρός δικαστής συμπεριφορών. Ο γιατρός μιλά με την ασθενή και όχι με άλλο πρόσωπο. Δεν
χρειάζεται να εξηγήσει τίποτε σε κανέναν άλλον, εκτός και αν η ασθενής είναι
διανοητικά καθυστερημένη και βρίσκεται υπό εποπτεία. Η αισιοδοξία και η ευδιαθεσία των ασθενών είναι σημαντική για την σωστή και αποτελεσματική εφαρμογή των θεραπειών και τους στηρίζει στις δύσκολες στιγμές που περνούν. Αντίθετα
τα αισθήματα ενοχής και χαμηλής αυτοεκτίμησης, που τα επιδεινώνει πολλές φορές ο τρόπος αντιμετώπισης από τους γιατρούς και το σύστημα υγείας, τα κάνουν όλα δύσκολα και την ιατρική απλή τελετουργία, χωρίς καμία ουσία.
Το εθνικό ίδρυμα ύπνου της Αμερικής εξέδωσε νέες οδηγίες για το πόσο πρέπει να κοιμούνται οι άνθρωποι ανάλογα με την ηλικία τους.
Οι συστάσεις βασίστηκαν στην ανάλυση περισσότερων από τριακόσιες μελέτες και είναι οι ακόλουθες:
Νεογέννητα (μέχρι τριών μηνών): δεκατέσσερις έως 17 ώρες την ημέρα
Βρέφη (4 έως 11 μηνών): 12 έως 15 ώρες
Μωρά (1 έως 2 ετών): 11 έως 14 ώρες
Παιδιά προσχολικής ηλικίας (3-5 ετών): 10 έως 13 ώρες
Παιδιά σχολικής ηλικίας (6 -13 ετών): 9 έως 11 ώρες
Έφηβοι (14 έως 17 ετών): 8 ως 10 ώρες
Νεαροί ενήλικες (18 έως 25 ετών): 7 έως 9 ώρες
Ενήλικες (26 έως 64 ετών): 7 έως 19 ώρες
Ηλικιωμένοι ενήλικες ( άνω των 65 ετών): 7 έως 8 ώρες
Οι οδηγίες δίνονται με την επισήμανση ότι σε ορισμένα άτομα η διάρκεια του ύπνου μπορεί να είναι λίγο λιγότερη ή λίγο περισσότερη.
Αν η διάρκεια ύπνου παρεκκλίνει για μακρύ χρονικό διάστημα από τις συστάσεις μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα υγείας. Ο μικρότερης διάρκειας ύπνος έχει συνδεθεί με υπέρταση, παχυσαρκία και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο πολύς ύπνος, από την άλλη, έχει συνδεθεί με καρδιοπάθειες και πρόωρους θανάτους.
Αποδώσατε λοιπόν στον ύπνο σας τις σωστές χρονικά διαστάσεις και μην αγχώνεστε αν κοιμάστε μία ώρα παραπάνω ( και αισθάνεστε καλά) ή λίγο περισσότερο ( απολαμβάνοντας λίγο παραπάνω ξεκούραση).
Όμως, σε κάθε περίπτωση ο ύπνος είναι μία σοβαρή υπόθεση για να τον υποτιμήσουμε, κάτι που κάνουν συχνά οι νέοι και οι αγχώδεις άνθρωποι.
Ακούγονται πολλά για τις καθυστερήσεις στα νοσοκομεία του ΕΣΥ και για τις λίστες αναμονής.
Ιδού, όμως ένα παράδειγμα μίας άλλης διάστασης στο θέμα, που είναι γνωστή σε διάφορες εκδοχές μόνο στους μυημένους:
Σήμερα το απόγευμα, μπαίνοντας στο νοσοκομείο για να πάω στο γραφείο μου και να δεχθώ τις επισκέψεις του απογευματινού ιατρείου, είδα στον γκισέ των εξωτερικών ιατρείων να δουλεύει η προϊσταμένη του γραφείου κίνησης ( αυτού που καλεί τους ασθενείς για εισαγωγή) και με την οποία γνωριζόμαστε από πολλά χρόνια. Πλησίασα στην τζαμαρία, την χαιρέτησα και για να της κοινοποιήσω το γεγονός ότι τις τελευταίες ημέρες δεν έχουν γίνει οι εισαγωγές που περίμενα, με βάση τα εισιτήρια που έχω δώσει, της είπα χαμογελώντας:
– Γεια σας με λένε Φιλόπουλο. Ξέρετε δουλεύω εδώ ως γιατρός και δίνω και εισιτήρια.
Κατάλαβε, αμέσως τι εννοούσα και μου απαντάει:
– Δεν πάμε καλά κ. Φιλόπουλε. Τι να κάνω; Τις καλώ και δεν έρχονται. Η μία μου λέει ότι είναι απασχολημένη και δεν μπορεί τώρα γι΄αυτό μου ζητά να την καλέσω την άλλη εβδομάδα, η άλλη θέλει να περάσουν οι γιορτές, μία άλλη μου είπε πως ακόμα φιλοξενεί την αδελφή της και δεν μπορεί να της πει να φύγει. Η δε τελευταία, σήμερα το μεσημέρι, ήταν όλα τα λεφτά: της είπα να έρθει να μπει στο νοσοκομείο την Τετάρτη και μου απάντησε πως αυτό δεν γίνεται με τίποτα γιατί την Τετάρτη έχει κλείσει ραντεβού στο κομμωτήριο. Τρελαθήκαμε εντελώς σας λέω.
Κούνησα συγκαταβατικά το κεφάλι μου και της απάντησα χαμογελώντας, καθώς αποχωρούσα, πως δεν πρέπει να αγανακτεί και να στενοχωριέται γιατί ο πελάτης, ιδίως αν είναι πελάτισσα, έχει πάντα δίκιο.
Υ.Γ.
Όλα τα εισιτήρια που δίνω για κανονική εισαγωγή ( πολυήμερη) είναι ασθενών με καρκίνο που δεν είναι κατάλληλες να αντιμετωπιστούν με ημερήσια νοσηλεία γιατί έχουν κάποιο πρόσθετο πρόβλημα υγείας ή είναι πολύ μεγάλες σε ηλικία.
Προσωπικές σκέψεις και απόψεις σε ακατάστατα χρονικά διαστήματα για τα τρέχοντα και τα ενδιαφέροντα κοινωνικά και πολιτικά θέματα από τον Ευάγγελο Φιλόπουλο. Οι σχολιασμοί είναι καλοδεχούμενοι.
